Openluchtmuseum, een moskee en mevr. Faber. ( Leo / juni 2017)

 

Begin deze maand kwam de directie van het Openluchtmuseum in Arnhem met een voorlopig  plan om in een nog te realiseren naoorlogse wijk ook een moskee te bouwen in het kader van de toestroom van gastarbeiders uit bijvoorbeeld Turkije en Marokko. Ik neem aan dat men daarbij doelt op de eenvoudige gebedshuizen zoals die in oude loodsen of garages ontstonden. In veel Nederlandse steden zijn die te vinden. De Eyup Sultan moskee in Nijmegen en de Al Fath moskee in Arnhem zijn daar  goede  voorbeelden van.

De reacties waren direct heftig en massaal. Met name de reactie van mevr. Faber ( prominent PVV-er in de Gelderse Provinciale Staten en in de Eerste kamer) viel op: “De Islam heeft ons de oorlog verklaard. Dan wil je toch niet zo’n haathut in je museum. Ga je een dagje met je gezin op stap, sta je nog oog in oog met die rotzooi. ” Online kreeg ze veel bijval en…kritiek.

Na de ‘kopvoddentax’ en  de ‘minder Marokkanen-rel’ is er nu ‘de haathut’ om daarmee het gebedshuis aan te duiden waar zoveel goedwillende en hardwerkende Nederlandse moslims troost en kracht vinden.  Mevr. Faber had zich in de Eerste kamer ( november 2016) ook al in ongekend harde en venijnige bewoordingen uitgelaten over Syrische asielzoekers die ze aanduidde als ‘profiteurs uit de islamitische woestijn’, als ‘kansloze gelukszoekers’ en als ‘vijfde kolonne’. Een gerespecteerd parlementair journalist kon hierna slechts concluderen: vergeleken bij Marjolein Faber is Geert Wilders een watje.

Mevrouw Faber wil de Nederlandse geschiedenis herschrijven op basis van haar politieke PVV-standpunten. Opvallend is daarbij hoezeer deze toch hoogopgeleide dame -naast weinig kennis van de islam en de verschillende stromingen daarbinnen – een pijnlijk gebrek aan historisch besef ten toon spreidt. In haar toespraak in de Eerste kamer schetst ze hoe vanaf 1400 jaar geleden de islam naar het westen is getrokken met een spoor van verkrachtingen, moord en oorlog achter zich aan … De gewelddadige kruistochten vanuit West-Europa en het westers Imperialisme in de Arabische wereld blijken in haar visie niet te bestaan. Ook beseft ze niet hoezeer de islam historisch verbonden is met de Nederlandse cultuur. Niet alleen op basis van de arbeidsmigratie na de WO2 die toch niet te ontkennen valt, maar al veel eerder. Willem van Oranje vroeg al steun bij moslims in zijn strijd tegen Spanje.  En Nederland was eeuwenlang via haar kolonie Nederlands-Indië het grootste islamitische land ter wereld. Die eeuwenlange verbondenheid is overal terug te vinden in archieven, musea en boeken.  Of wil mevr. Faber ook het Nederlandse kolonialisme schrappen uit de geschiedenisboeken?

Wat betreft de woordkeuze van mevr. Faber in haar reactie op het voorstel van het openluchtmuseum en in haar toespraak in de Eerste kamer, kan men zich de woedde vanuit moslimhoek goed voorstellen. Je kunt en moet kritiek hebben op moslimextremisme, op de haatpreken van enkele imams of bijvoorbeeld op de positie van de vrouw binnen de islam.  Maar het getuigt van een giftige en haatdragende moraal om  te spreken over een ‘haathut’  en ‘die rotzooi’.

Zo stigmatiserend  en associatief (link met terroristen) te keer gaan tegen ‘de islam’ als geheel en tegen een bepaalde  Nederlandse bevolkingsgroep,  kan alleen maar averechtse reacties oproepen. Het zal de integratie van moslims bepaald niet bevorderen, lijkt me. Het doet je denken aan andere tijden die ik hier niet verder benoem om niet te vervallen in een zelfde taalgebruik als dat van mevr. Faber.

En als historicus zou ik willen toevoegen: De geschiedenis herschrijven naar eigen politieke inzichten is in de 20^e veel gebeurd, door rechts en links; te denken valt aan de regimes van Hitler, Stalin , Honnecker, Mao en nog vele anderen. Hoe bescheiden ook, de reactie van mevr. Faber gaat in diezelfde richting. Is de volgende stap wellicht het weghalen van boeken over de islam of van islamitische schrijvers uit de openbare bibliotheek als niet passend bij het Nederlandse erfgoed? En hoe gaan onze geschiedenisboeken er dan uitzien? Laat het Openluchtmuseum zijn werk doen en laten we niet zwichten voor een politiek herschrijven van ons verleden. Als we het verleden naar onze hand gaan zetten, dan belooft dat weinig goeds voor de toekomst!

Leo Salemink

Historicus